تحقیقات در کشور برزیل که از واکسن چینی برای کلینیکال ترایال استفاده می‌نمود نشان داد که اثربخشی آن در حدود ۵۰٪ بوده است که بسیار پایین‌تر از ادعای چینی‌ها و انتظار برزیلی‌ها بوده است.
انستیتو بوتانتان برزیل که در سائولوپولو مستقر است که آخرین مرحله ترایال واکسن سینووَک را انجام می‌داد اعلام نمود که حداکثر ۷۸٪ اثربخشی برای این واکسن متصور است. هرچند اعتقاد دارد که نسبت برای ابتلا به شکل شدید بیماری می‌تواند محافظت‌کننده باشد. البته دانشمندان برزیلی نسبت به شفافیت نتایج ترایال مربوط تشکیک نمودند، لذا انستیتوی بوتانتان گزارش خود را اصلاح نمود و مدعی شد ۷۸٪ فقط شامل داوطلبینی بود که از موارد متوسط تا شدید بیماری رنج بردند و اگر اطلاعات کل داوطلبین لحاظ شود میزان کل اثربخشی واکسن به ۵۰/۴٪ می‌رسد.
هرچند علی‌رغم این یافته‌ها سازمان جهانی بهداشت هنوز استفاده از آن را از پیشنهادات خود حذف نکرده، ولی عدم شفافیت جدی در این موضوع ایجاد شده است که باعث گردید برزیل و سایر کشورهای مشتری این واکسن بی‌رغبت به ادامه استفاده از آن بشوند.
البته این اخبار فعلا در خبرگزاری‌های مختلف جهان انتشار یافته و باید منتظر نشر مستندات علمی انستیتو بوتانتان برزیل نیز بود.
نتیجه می‌گیریم که در مورد خرید واکسن بخصوص از کشورهایی که شفافیت علمی در اولویت آن‌ها نیست و یا به موضوع واکسن نگاه تجاری دارند، می‌باید احتیاط نمود. به‌خصوص که ایران جزو کلینیکال ترایال هیچکدام از واکسن‌های خارجی نیز نبوده است.
مسئولین خرید واکسن در هر کشوری باید یک مجموعه از صاحب نظران حاذق و موشکاف را به‌عنوان بازوی علمی دقیق و توانا خود برای ارزیابی شفافیت علمی همه واکسن‌های مطرح در جهان داشته باشند و بر اساس مستندات تصمیم بگیرند.
تقریبا می‌توان گفت هیچ کدام از واکسن‌های موجود بی‌اثر نیست، اما “به چه میزان و به چه قیمتی” سؤال مهمی است.
منبع:
مقاله منتشر شده توسط دکتر حسن رودگری، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی