گروه خونی [1]RhD میتواند باعث تحریک پاسخهای ایمنی شود. افرادی که فاقد عامل RhD در گلبولهای قرمز خون خود هستند، به عنوان RhD منفی شناخته میشوند. این افراد در صورت تماس با گلبولهای قرمز RhD مثبت ممکن است آنتیبادیهایی علیه RhD تولید کنند. ناسازگاری RhD بین مادر و جنین، علت اصلی بیماری همولیتیک در جنین و نوزاد [2](HDFN) است و بهعنوان تنها دلیل قابل پیشگیری این بیماری شناخته میشود. از زمانی که روشهای پروفیلاکسی ضد RhD در دهه ۱۹۶۰ معرفی شد، شیوع HDFN به شکل قابلتوجهی کاهش یافته است. در بسیاری از کشورها، همه مادران RhD منفی برای جلوگیری از آلوایمونیزاسیون تحت درمان قرار میگیرند. اما تقریباً ۴۰ درصد از این زنان حامل جنینی با RhD منفی هستند، که انجام روشهای پروفیلاکسی را در این موارد غیرضروری میسازد. تعیین وضعیت RhD جنین، امکان اعمال درمان ضد RhD را به شکل هدفمند فراهم کرده و تضمین میکند که پروفیلاکسی تنها در موارد ضروری برای پیشگیری از HDFN انجام شود.
اخیرا، یک آزمایش بسیار حساس، دقیق و قابل اعتماد برای غربالگری غیرتهاجمی RhD جنین در زنان باردار عرضه شده است که خطر درمانهای غیرضروری را کاهش میدهد. آزمایش Devyser RHD، توسعهیافته توسط شرکت Devyser (مستقر در استکهلم، سوئد)، یک آزمایش QPCR با حساسیت بالا و دارای تأییدیه CE-IVD است که غربالگری غیرتهاجمی دقیقی را برای وضعیت RhD جنین ارائه میدهد و به پزشکان این امکان را میبخشد که از درمانهای غیرضروری اجتناب کنند. این آزمایش با ویژگی منحصربهفرد خود قادر است وضعیت RhD جنین را تنها با استفاده از پلاسمای مادر در هفته دهم بارداری تعیین کند. مدت زمان لازم برای انجام کار و جوابدهی در کیت تک اگزون Devyser کمتر از پنج ساعت است و فرآیند آزمایش تنها به حدود ۶۰ دقیقه زمان نیاز دارد. استفاده از این روش غربالگری زودهنگام، به پزشکان اجازه میدهد تا قبل از انجام روشهای تهاجمی مانند آمنیوسنتز یا اقدام به ختم بارداری، خطر ابتلا به HDFN را ارزیابی کرده و تصمیمگیری مناسب داشته باشند. همچنین پروفیلاکسی Anti-D میتواند براساس وضعیت RhD جنین و با اطمینان بیشتری انجام شود یا به طور کامل کنار گذاشته شود، اقدامی که سبب میشود حدود ۴۰ درصد از زنان دارای RhD منفی از دریافت پروفیلاکسی غیرضروری اجتناب کنند.
آزمایش Devyser RHD طی یک دهه استفاده، ارتباط بالینی بسیار مؤثری نشان داده است. نتایج این آزمایش براساس ارتباط آن با سرولوژی رزوس نوزادان، حساسیت و اختصاصیت تشخیصی بیشتر از 86/99 درصد را تأیید میکند.
طراحی کیت CE-IVD برای سهولت کاربری و اجرای سریع صورت گرفته و تنها نیاز به مقدار کمی از DNA ژنومی دارد. جریان کاری ساده و تحلیل آسان دادهها نیز این کیت را برای اهداف غربالگری ایدهآل ساخته است. علاوه بر آن، این محصول تأییدیه IVDR را نیز دریافت کرده است که تضمینکننده ایمنی، کارایی و کیفیت استانداردهای بالای آن است.
[1] Rhesus D
[2] Fetal And Neonatal Hemolytic Disease
Reference: