چگونه ژن ها می توانند باعث سرطان شوند؟

چگونه ژن ها می توانند باعث سرطان شوند؟

در داخل هر سلول بدن ساختاری به نام هسته وجود دارد. هسته مرکز کنترل سلول است. در داخل هسته 23 جفت کروموزوم وجود دارد که از ژن ها تشکیل شده است. ژن ها پیام های رمزگذاری شده ای هستند که به سلول ها می گویند چگونه رفتار کنند. آنها نحوه رشد و تکامل بدن ما را کنترل می کنند. هر کدام از ما حدود 25000 ژن داریم.

همه سرطان‌ها به این دلیل ایجاد می‌شوند که مشکلی در یک یا چند ژن مربوطه به یک سلول اتفاق افتاده باشد. تغییر در یک ژن “نقص” یا “جهش” نامیده می شود. این نقص ها می تواند باعث شود که یک سلول به درستی کار نکند. سپس ممکن است سرطانی شود و تقسیم شود و به طور غیرقابل کنترلی رشد کند. بیشتر تغییرات ژن در طول زندگی ما اتفاق می افتد، اما برخی از آنها می توانند از والدین به ارث برده شوند.

بیشتر سرطان ها ناشی از نقص های ژنی هستند که در طول زندگی ما ایجاد می شوند. آنها معمولاً با بالا رفتن سن به دلیل اشتباهات تصادفی هنگام تقسیم سلول اتفاق می‌افتند. یا ممکن است به دلیل موارد سرطان زا مانند دود سیگار یا تماس طولانی با نور خورشید، اتفاق بیفتند.  این تغییرات ژن بر تمام سلول های بدن تأثیر نمی گذارد. آنها ارثی نیستند و نمی توانند به فرزندان ما منتقل شوند. به آنها جهش اکتسابی می گویند. سرطان های ناشی از جهش های اکتسابی را سرطان های پراکنده می نامند. آنها شایع ترین نوع سرطان هستند.

ژن معیوب سرطانی (ارثی)

برخی از ژن های معیوب که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند، می توانند از والدین به فرزند منتقل شوند. اینها خطاهای ژن سرطانی ارثی هستند. آنها زمانی رخ می دهند که در زمان لقاح در ژن های یک تخمک یا سلول اسپرم نقص وجود داشته باشد. این عیوب در سلول اولیه اسپرم یا تخمک در تک تک سلول های بدن کپی می شود. ژن های معیوب می توانند از نسلی به نسل دیگر منتقل شوند که به آنها جهش ژرمینی می گویند.

ما از هر دو والدین خود ژن به ارث می بریم. اگر یکی از والدین نقص ژنی داشته باشد، هر فرزند 1 در 2 شانس (50٪) برای ارث بردن آن دارد. بنابراین، برخی از کودکان دارای ژن معیوب و افزایش خطر ابتلا به سرطان خواهند بود و برخی از کودکان اینگونه نیستند.

تولد با ژن های معیوب به این معنا نیست که فرد قطعاً به سرطان مبتلا خواهد شد. اما خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان نسبت به سایر افراد بیشتر است. همچنین احتمال ابتلای آنها به سرطان در سنین پایین تر ببیشتر است. پزشکان این موضوع را داشتن استعداد ژنتیکی برای سرطان می نامند. برای ایجاد سرطان، تغییرات ژنی (جهش) بیشتری باید رخ دهد. این معمولا در طی سالیان متمادی اتفاق می افتد.

سرطان های ناشی از ژن های معیوب ارثی چقدر شایع هستند؟

سرطان های ناشی از ژن های معیوب ارثی بسیار کمتر از سرطان های ناشی از تغییرات ژنی ناشی از افزایش سن یا عوامل دیگر است. بیشتر سرطان ها به دلیل ترکیبی از شانس و محیط ما ایجاد می شوند، نه به این دلیل که یک خطای ژن سرطانی خاص را به ارث برده ایم.

متخصصان ژنتیک تخمین می زنند که بین 5 تا 10 مورد از هر 100 سرطان (5 تا 10 درصد) با یک ژن معیوب ارثی مرتبط است.خطاهای ژنی مختلف خطر ابتلا به انواع سرطان را افزایش می دهد. برخی از خطاها خطر را به مقدار کمی افزایش می دهند و برخی خطر را بسیار بیشتر افزایش می دهند.

سابقه خانوادگی سرطان

اکثر افرادی که خویشاوندان مبتلا به سرطان دارند، ژن معیوب را به ارث نمی برند. سرطان بیشتر در افراد مسن رخ می دهد. از هر 2 نفر در انگلستان، 1 نفر (50%) که پس از سال 1960 متولد شده اند، در طول زندگی خود به نوعی سرطان تشخیص داده می شوند. بنابراین، اکثر خانواده ها حداقل یک نفر دارند که سرطان داشته است. ابتلای چند نفر از بستگان به سرطان به این معنی نیست که یک نقص ژنتیکی مربوط به سرطان در خانواده وجود دارد.

در خانواده هایی که دارای ژن معیوب ارثی هستند، معمولاً الگوی انواع خاصی از سرطان در خانواده وجود دارد. سابقه خانوادگی شما به موارد زیر بستگی دارد:

• چه کسی در خانواده شما سرطان داشته است
• انواع سرطانی که داشته اند
• آنها در هنگام تشخیص چند ساله بودند
• بستگان مبتلا به سرطان چقدر با یکدیگر مرتبط هستند

هر چه تعداد ابتلا به سرطان های مشابه در اقوام بیشتر باشد و هر چه سن آنها کمتر باشد، فاکتور سابقه خانوادگی قوی‌تر خواهد بود. این بدان معناست که به احتمال زیاد سرطان ها در خانواده توسط یک ژن معیوب ارثی ایجاد می شوند.

اگر برخی از شرایط زیر در مورد شما صدق کند، ممکن است سابقه خانوادگی قوی در ابتلا به سرطان داشته باشید:

• سرطان ها زمانی که اعضای خانواده جوان بودند ایجاد شد – به عنوان مثال در سن زیر 50 سال برای سرطان سینه، روده و رحم
• چند نفر از بستگان نزدیک در خانواده شما سرطان داشته اند – به معنای بستگان پدر یا بستگان مادر شما
• اقوام یک نوع سرطان یا سرطان های متفاوتی داشته اند که می تواند ناشی از یک خطای ژنی باشد
• یکی از بستگان شما با آزمایشات ژنتیکی متوجه وجود نقص ژنتیکی در خود شده است.

مهم است که به یاد داشته باشید که سرطان در افراد مسن بیشتر شایع است. هر سال بیش از یک سوم (36٪) از کل موارد سرطان در بریتانیا در افراد 75 سال و بالاتر تشخیص داده می شود. سرطان در افراد مسن کمتر به دلیل ژن سرطانی ارثی است.

اگر سابقه خانوادگی قوی داشته باشم چکار کنیم؟

اگر فکر می کنید ممکن است سابقه خانوادگی قوی در ابتلا به سرطان داشته باشید، با پزشک عمومی خود صحبت کنید. پزشک عمومی از شما در مورد خانواده و تعداد اعضایی که سرطان داشته اند می پرسد، بنابراین مهم است که تا حد امکان اطلاعات بیشتری در مورد تشخیص سرطان بستگان خود داشته باشید. اگر آنها فکر می کنند که شما ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید، می توانند شما را به یک کلینیک ژنتیک معرفی کنند.

اگر من یک نقص ژنی شناخته شده داشته باشم چه می شود؟

پزشک یا مشاور ژنتیک می‌تواند به شما ایده دهد که خطر ابتلا به سرطان در مقایسه با جمعیت عمومی چقدر افزایش یافته است. آنها ممکن است به شما توصیه کنند که برای سرطان های خاص نظارت منظم داشته باشید. یا درمان هایی مانند جراحی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان را پیگیری کنید.

reference:

https://www.cancerresearchuk.org/