سندرم پاهای بی قرار (Restless legs syndrome) نوعی اختلال سیستم عصبی است که باعث تحریک بیش از حد و حرکت پاهای افراد مبتلا می شود. همچنین این سندرم به بیماری ویلیس اکبوم (Willis-Ekbom) معروف است.
پزشکان این سندرم را یک اختلال خواب درنظر می گیرند، زیرا معمولاً هنگام استراحت افراد مبتلا اتفاق می افتد یا بدتر می شود.
ممکن است افراد مبتلا برای مدت طولانی با خوابیدن یا نشستن ( مثلا در سینما یا در ماشین) مشکل داشته باشند.
اگر این سندرم درمان نشود ممکن است بدتر شود. همچنین با گذشت زمان، کمبود خواب ناشی از این سندرم می تواند مشکلاتی را در محل کار یا خانه ایجاد کند.
هر كسی می تواند به این سندرم مبتلا شود، اما بهتر است بدانید این سندرم در خانم ها شایع تر است و همچنین افراد میانسال احتمال بیشتری دارند كه علائم شدید این سندرم را نشان دهند.
بعضی اوقات، پزشکان این سندرم را تشخیص نمی دهند، به خصوص زمانی که علائم آن خفیف باشد. اما پس از تشخیص، درمان اغلب می تواند جلوی آن را بگیرد.
علائم سندرم پاهای بی قرار
مبتلایان به سندرم پاهای بی قرار، احساسات غیرمعمول در پاهای خود دارند (مانند خارش، احساس کشیدین پاها، درد، سوزش و یا سوزن سوزن شدن) و برای اینکه این احساسات از بین برود، مدادم تلاش می کنند پاهای خود را حرکت دهند.
این سندرم همچنین در قسمت های دیگر بدن مانند بازوها، قفسه سینه یا سر نیز می تواند رخ دهد.
این احساسات معمولاً در هر دو طرف بدن اتفاق می افتد. همچنین می توانند فقط در یک طرف بدن اتفاق بیفتند، یا ممکن است از یک طرف شروع شده و سپس به طرف دیگر حرکت کنند.
شدت علائم سندرم پاهای بی قرار می تواند از خفیف تا شدید غیر قابل تحمل متغیر باشد.
این علایم ممکن است یک دفعه بیایند و بروند و شدت شان هم متفاوت باشد.
جالب است بدانید که این علایم به طور کلی در عصر و شب بدتر می شوند.
برای برخی از افراد، علائم ممکن است باعث اختلال شدید خواب شبانه شود که می تواند کیفیت زندگی آنها را به شدت کاهش دهد.
به علاوه علائم تقریباً همیشه در اوایل صبح از بین می رود، بنابراین افراد مبتلا اغلب می توانند در این زمان بخوابند.
علل سندرم پاهای بی قرار
دانشمندان نمی دانند چه عواملی باعث سندرم پاهای بی قرار می شوند، اما حدس می زنند که شاید ژن ها در ایجاد این سندرم نقش داشته باشند. چرا که وقتی خانواده افراد مبتلا را بررسی می کنیم می بینیم که تقریبا در نیمی از افراد مبتلا به این سندرم نیز یک عضو دیگر خانواده هم به این سندرم مبتلا است.
این سندرم ممکن است در شرایط زیر دیده شود و اتفاق بیفتد:
- بیماری های مزمن: برخی از افراد مبتلا بیماری های مزمن و طولانی مدت از جمله کمبود آهن، بیماری پارکینسون، نارسایی کلیه یا بیماری کلیوی، دیابت و نوروپاتی محیطی می توانند علایم سندرم پاهای بی قرار را نشان دهند.
- داروها: برخی از داروها (از جمله داروهای ضد تهوع، ضد درد، برخی داروهای ضد افسردگی و داروهای سرماخوردگی و آلرژی که دارای آنتی هیستامین هستند) ممکن است شدت علائم این سندرم را بدتر کنند.
- بارداری: برخی از خانمها در دوران بارداری مخصوصاً در سه ماهه آخر به این سندرم مبتلا می شوند. این علائم معمولاً طی یک ماه پس از زایمان از بین می روند.
- سبک زندگی: کمبود خواب یا اختلال خواب مانند آپنه می تواند علائم این سندرم را ایجاد کرده یا آنها را بدتر کند.
تشخیص سندرم پاهای بی قرار
برای تشخیص این سندرم هیچ آزمایشی وجود ندارد.
معیارهای اساسی برای تشخیص RLS عبارتند از:
تحریک بیش از حد برای حرکت پاهای خود، به خصوص در کنار احساسات ناراحت کننده یا غیرمعمول.
این اضطرار هنگام استراحت افراد مبتلا شروع شده یا بدتر می شود.
همچنین این اضطرار هنگام حرکت، حال به صورت جزئی یا کاملاً از بین می رود، اما در زمان عصر شروع می شود یا بدتر می شود.
البته پزشک باید مطمئن شود که وضعیت دیگری مانند گرفتگی ساق پا، ورم مفاصل یا دردهای عضلانی باعث ایجاد علایم مشابه با این سندرم نشده است.
درمان سندرم پاهای بی قرار
هیچ درمانی برای سندرم پاهای بی قرار وجود ندارد، اما درمان های حمایتی می توانند به کنترل آن کمک کنند.
اگر بیماری دیگری مانند کمبود آهن باعث ایجاد سندرم پاهای بی قرار شود، پزشک معالج آنها را درمان می کند.
درمان سندرم پاهای بی قرار به خودی خود علائم فرد را هدف قرار می دهد. اگر علایم افراد مبتلا خفیف یا متوسط باشد، ممکن است تغییراتی جزئی در زندگی روزمره شان ایجاد شود: انجام ورزش منظم. برنامه خواب؛ و پرهیز از مصرف کافئین، الکل و دخانیات.
روش های بدون دارو برای درمان سندرم پای بی قرار شامل موارد زیر است:
- ماساژ پا
- حمام های گرم
- قرار دادن بستههای یخ یا آب گرم روی پاها
- استفاده از ویبراتورها
تجویز داروها به بعضی افراد کمک می کند. اما دارویی که علائم را در یک فرد کاهش می دهد، ممکن است علایم را در فرد دیگر بدتر کند، یا دارویی که برای مدتی خوب عمل می کند، ممکن است پس از مدتی دیگر کارایی نداشته باشد.
داروهای درمان سندرم پاهای بی قرار عبارتند از:
- داروهای دوپامینرژیک که بر روی انتقال دهنده عصبی دوپامین در مغز عمل می کنند. داروهای پرامیپکسول (Mirapex)، روپینیرول (Requip) و روتیگوتین (Neupro) برای علایم متوسط تا شدید این سندرم تأیید شده است.
- بنزودیازپین ها (نوعی آرام بخش)، ممکن است به خواب افراد مبتلا کمک کند، اما همچنین می تواند باعث خواب آلودگی ایشان در طول روز شود.
- داروهای تسکین دهنده
- داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین (Tegretol)، گاباپنتین (نورونتین)، گاباپنتین انکاربل (Horizant) و پره گابالین (Lyrica)
پیش آگهی سندرم پاهای بی قرار
سندرم پاهای بی قرار یک بیماری مادام العمر است که ممکن است با افزایش سن بدتر شود. اما بعضی از افراد بهبود پیدا می کنند.
منبع:
https://www.webmd.com/brain/restless-legs-syndrome/restless-legs-syndrome-rls#3