بر اساس آمارهای رسمی منتشر شده، میزان باروری در ایران به پایین ترین نرخ در ۸ سال اخیر رسیده است. میزان باروری در واقع تعداد فرزندانی است که یک زن در طول دوران باروری خود (معمولا از ۱۵ تا ۴۹ سال سن) به دنیا می‌آورد. بررسی نمودارهای منتشره مرکز آمار ایران نشان می دهد که میزان باروری در سال گذشته تولد ۱.۲ کودک بوده است. این ارقام روند غیر قابل تردیدی را نشان می دهد: زنانی که می توانند تولید مثل کنند به دلایل مختلفی مادر شدن را به تأخیر می اندازند. در ایران همگام با بسیاری از کشورهای غربی ، زنان اولین حاملگی خود را به تأخیر می اندازند، در بعضی موارد حتی به بعد از چهل سالگی. این امر منجر به یک اتفاق بی سابقه می شود: هر 100 سال جمعیت فقط 2.5 بار خود را تجدید می کند. اجازه بدهید این مطلب را بیشتر توضیح دهیم: اگر سن متوسط باردار شدن در زنان 35 سال در نظر گرفته شود، یعنی هر 35 سال یک نسل جدید ایجاد می شود. این بدان معناست که در هر صد سال فقط 3 – 2 نسل جدید ایجاد می شود، در حالی که 50 سال پیش، این اتفاق 4 بار در هر قرن رخ می داد. در علم به این پدیده، “کاهش عسلی” گفته می شود: زمان باعث می شود که نسل ها بطور فزاینده ای کوچک تر شده و فاصله آنها از هم بیشتر شود، مانند قطره های عسل که تحت تأثیر جاذبه به روی زمین می ریزند.
بارداری در سنین نوجوانی هم برای زنان و هم برای فرزندان آنها خطرناک است و باید از این عمل جلوگیری شود. اما کسانی که قائل به این موضوع می باشند در اقلیت هستند. بسیاری از متخصصین و مقالات علمی به وضوح بیان می کند که بهترین سن برای به فرزندآوری سنی بین 30-20 سال است. در حقیقت بهترین سن 25 سال می باشد. گزارش های متعددی وجود دارد که نشان می دهد زنانی که زودتر باردار می شوند، نسبت به زنانی که در سنین بالاتر، باردار می شوند، خطر کمتری برای ابتلا به سرطان پستان دارند. با افزایش سن و بخصوص بعد از سی سالگی احتمال باروری کاهش می یابد.
داده های هایی که در اول این مقاله در مورد کاهش میزان باروری آورده شد، نشان دهنده ی یک فشار شدید و انکار ناپذیر است: یک فشار اقتصادی و اجتماعی مداوم برای به تاخیر انداختن بارداری بدون هیچ چشم اندازی برای وارونه کردن این روند. باید بدانیم که به طور باورنکردنی ما در حال کمک به افزایش ناگهانی حاملگی در سنین بالا هستیم که احتمالاً عواقب نامطلوبی دارند. مرده زایی، سقط جنین، حاملگی خارج رحمی و همچنین زایمان های متعدد و ناهنجاری های مادرزادی از جمله این خطرات است. حاملگی در زنان بالای 35 سال می تواند با عوارض، زایمان های زودتر از موعد مقرر، نیاز به مداخلات هنگام تولد و افزایش خطر ابتلا جنین به ناهنجاری های خاص از جمله ناهنجاری های ساختاری و کروموزومی همراه باشد. به عنوان مثال خطر اینکه نوزاد زنی که در سن 36 سالگی و بعد از آن اقدام به بارداری می کند به سندرم داون و مونگولی مبتلا شود، به طور تصاعدی افزایش می یابد. به تعویق انداختن بارداری برای خانم ها نیز خطرناک است. تأخیر در باروری باعث افزایش عقیم شدن در بین افراد می شود. مادران مسن همچنین خطر ابتلا به اکلامپسی ، پارگی رحم و دیابت را دارند. به تعویق انداختن بارداری همچنین برای جامعه خطرناک است چرا که به مرور جامعه پیر می شود، این موضوع می تواند با عواقب اجتماعی و روانشناختی احتمالی همراه باشد. با این حال، تأخیر در بچه دار شدن می تواند جنبه های مفیدی داشته باشد که به طور مداوم توسط رسانه های جمعی برجسته می شود: مادران مسن تر از تحصیلات و ثبات مالی بالاتری برخوردار هستند و از بلوغ عاطفی و تجربه زندگی برخوردارند که این موارد باعث می شود آنها به مادران خوبی تبدیل شوند.
برخی از مقالات گزارش می دهند که انتخاب برای به تأخیر انداختن مادر شدن چندان داوطلبانه نیست. برنامه ریزی برای داشتن شغل مناسب زنان را از مادر شدن تا رسیدن به یک شغل پایدار دلسرد می کند. بارداری می تواند در زندگی شغلی زنان اختلال ایجاد کند. در جوامع پیشرفته برخی از زنان ترجیح می دهند که ابتدا یک زندگی مناسب و ایده ال را ایجاد و تجربه کنند و سپس در زمان مناسب برای بارداری اقدام نمایند. در کشورهای صنعتی ، تأخیر در فرزندآوری به چند دلیل معمول است: شغل، امنیت مالی، تحقق اهداف شخصی، مسافرت، بیماری؛ گاهی یافتن “شریک زندگی مناسب” سالها طول می کشد، گاهی اوقات طلاق ها منجر به ازدواج در سنین بالاتر با فرزندان بیشتر در ازدواج دوم می شود. گاهی اوقات ممکن است طول بکشد تا زمانی که زنان احساس کنند از نظر روحی و روانی آماده این تغییر عظیم در زندگی هستند. سرانجام بسیاری از زنان سال ها تلاش برای باردار شدن را سپری می کنند و بسیاری از آنها قبل از باردار شدن چندین سقط جنین را تجربه می کنند. با این وجود، در برخی موارد، شرایط بیرونی فشار اجتماعی سختی برای اکثر زنان وارد می کند، زنانی که همیشه به خوبی از خطرات به تعویق انداختن بارداری آگاهی ندارند. تأخیر در فرزندآوری نیز می تواند به دلیل کمبود اطلاعات یا درک نامناسب از خطرات باردار شدن (افزایش وزن،از دست دادن فرم بدنی، کاهش تناسب اندام و غیره) باشد.
نباید از یاد ببریم که زنان برای تاخیر انداختن باردار شدن خود کاملا ازاد هستند: زنان می توانند تصمیم بگیرند که بارداری اول خود را بدون هیچ گونه فشار خارجی صرفا به دلایل شخصی و بر اساس اولویت های دیگری که در سنین جوانانی دارند به تعویق بیندازند و در این مورد ایشان و شریکشان، مسئولیت آزادانه انتخاب خود را به عهده می گیرند. اکثر زنان و مردان جوان تصور می کنند که آمادگی و بلوغ عاطفی لازم برای فرزندآوری را ندارند. با این حال، فشارهای اعمال شده توسط رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی برای نشان دادن اهمیت فرزندآوری (چه در سن مناسب چه در سنین بالا) کاملا مشهود است. این موضوع باعث می شود که زنان برای انتخاب زمان بارداری تحت فشار بوده و کمتر آزاد باشند.
آیا رسانه ها می توانند زوجین را به بارداری در سنین مناسب تشویق کنند و سیاستمداران با تغییر روش خود و به جای اینکه نوزادان را به عنوان یک بار برای جامعه، تلقی کنند برای فرزندآوری و کمک به والدین بودجه و منابع مشخص اختصاص دهند؟ برای این منظور، باید یک محیط دوستانه برای باردار شدن ایجاد شود و شرایط اقتصادی-اجتماعی مناسب برای تشکیل خانواده و فرزندآوری – هر زمان که زوجین تصمیم بگیرند- ایجاد شود. یک سناریوی اجتماعی که فقط بارداری در سنین بالا را تشویق می کند ناعادلانه است و سیاست ها باید فعالانه تغییر کند (به عنوان مثال با کودکستان ها ، سیاست های شغلی و وام های دانشجویی) تا جوانان ترغیب شوند که در سن مطلوب پدر و مادر شوند.
منابع: