دو رحمی (رحم دوتایی) یک ناهنجاری مادرزادی است. در زمان جنینی رحم به شکل دو لوله کوچک شروع به تشکیل شدن می‌کند. همزمان با رشد جنین، دو لوله به طور عادی به هم متصل شده و یک حفره بزرگ‌تر را به وجود می‌آورند که همان رحم انسان است. اما گاهی اوقات این لوله‌ها کاملا به هم متصل نشده و هر کدام، به یک ساختار مجزا تبدیل می‌شوند. در رحم دوگانه، ممکن است یک دهانه (سرویکس) به یک واژن متصل شود و یا ممکن است هر کدام از حفره‌های رحم به یک دهانه‌ی جدا منتهی شوند. در بیش‌تر مواقع یک لایه نازک از جنس بافت در طول واژن به سمت پایین کشیده شده و دو دهانه جدا ایجاد می‌کند. زنان دو رحمی اغلب بارداری‌های موفقی دارند؛ اما این شرایط می‌تواند ریسک سقط جنین یا تولد نوزاد ناقص را افزایش دهد.
علائم دو رحمی
دو رحمی اغلب هیچ علائمی ندارد. تشخیص دو رحمی ممکن است حین معاینات معمول لگن و یا تصویربرداری برای تشخیص علت سقط‌های متوالی صورت بگیرد.
خانم‌هایی که همزمان هم واژن و هم رحم دوتایی دارند، ممکن است به خاطر این مشکل که خون‌ریزی قاعدگی آن‌ها با یک تامپون بند نمی‌آید، به پزشک مراجعه کنند. در چنین شرایطی، فرد یک تامپون را در یک واژن خود گذاشته اما خون‌ریزی از رحم و واژن دوم همچنان ادامه دارد.
زمانی که هریک از حالت‌های زیر را تجربه کردید، به دکتر مراجعه کنید:
- جریان یافتن خون در دوران قاعدگی علیرغم استفاده از تامپون
- احساس درد شدید در زمان قاعدگی
- تجربه متوالی سقط جنین
علت دو رحمی
هنوز پاسخ قطعی به این سوال که چرا فقط در برخی از جنین‌ها رحم دوتایی شکل می‌گیرد، یافت نشده است. از آن‌جایی که گاهی اوقات دو رحمی در یک خانواده تکرار می‌شود، می‌توان عوامل ژنتیکی را در این امر موثر دانست.
عوارض دو رحمی
بسیاری از زنان دو رحمی روابط جنسی، بارداری و زایمان‌های معمولی دارند. اما گاهی اوقات رحم دوگانه و سایر اختلالات رحمی، با موارد زیر در ارتباط است:
- ناباروری
- سقط جنین
- تولد نوزاد نارس
- ناهنجاری‌های کلیوی
تشخیص دو رحمی
دو رحمی ممکن است هنگام معاینات لگنی تشخیص داده شود. پزشک ممکن است دو دهانه (سرویکس) مشاهده کرده و یا احساس کند شکل رحم غیرمعمول است. پزشک در چنین مواقعی احتمال دارد هر یک از آزمایش‌های زیر را درخواست کند:
- سونوگرافی: در این تست از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ثبت تصویر از داخل بدن شما، استفاده می‌شود. این کار به وسیله یک دستگاه مبدل (پروب سونوگرافی) صورت می‌گیرد. این دستگاه ممکن است روی پوست شکم قرار گرفته و یا به داخل واژن وارد شود (سونوگرافی واژینال). برای تصویرسازی بهتر ممکن است هر دو نوع سونوگرافی انجام شود. در جایی که امکان انجام باشد، تشخیص دو رحمی با سونوگرافی سه بعدی نیز صورت می‌گیرد.
- سونوهیستروگرام: سونوهیستروگرام یک نوع سونوگرافی است که با تزریق یک مایع به داخل رحم از راه سرویکس و واژن، انجام می‌شود. این کار به دکتر کمک می‌کند مشکلاتی را که در ساختار رحم شما وجود دارد، پیدا کند.
- درخواست MRI: دستگاه اسکن MRI مشابه یک تونل بوده و دو انتهای آن باز است. شما روی یک صفحه متحرک که به داخل تونل می‌رود، دراز می‌کشید. در این فرآیند (که بدون درد بوده) از امواج مغناطیسی و رادیویی برای تصویرداری و مشاهده مقطع عرضی اندام‌های داخل بدن، استفاده می‌شود.
- هیستروسالپینگوگرافی: در طی این تست یک رنگ مخصوص از راه سرویکس به داخل رحم تزریق می‌شود. در مدتی که رنگ در دستگاه تولید مثلی شما حرکت می‌کند، از اشعه ایکس استفاده شده تا شکل و اندازه رحم و باز بودن لوله‌های فالوپ، بررسی شود.
درمان دو رحمی
اگر شما دورحمی هستید اما هیچ نشانه و علامتی ندارید، به ندرت به درمان نیاز پیدا می‌کنید. جراحی برای جدا کردن رحم‌ها به ندرت انجام می‌شود (اگرچه زمانی که بخواهیم بارداری ادامه پیدا کند و دلیل پزشکی معتبری برای سقط جنین‌های قبلی نداشته باشیم، جراحی ممکن است کمک کننده باشد).
اگر همزمان دو واژن و دو رحم دارید، ممکن است برای برداشتن دیواره بین دو واژن جراحی انجام شود. این کار زایمان طبیعی را کمی ساده‌تر می‌کند.
منبع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/double-uterus/symptoms-causes/syc-20352261%20%20https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/double-uterus/diagnosis-treatment/drc-20352265
مرکز ژنتیک ایران