نام فارسی:
- آزمایش آميلاز
نام اختصاری:
- Aml
سایر نام ها:
- آميلاز توتال
- آمیلاز خون
- Amylase
بخش انجام دهنده:
- بیوشیمی عمومی و تخصصی
نوع نمونه قابل اندازه گیری:
- سرم يا پلاسماي هپارينه
- ادرار 24 ساعته یا 2 ساعته بدون نگه دارنده
- مایعات بدن
حجم نمونه مورد نیاز:
- ۰٫۵ میلی لیتر برای سرم و مایعات بدن و
- ۵ میلی لیتر برای ادرار
شرایط نمونه گیری:
- نمونه ی سرم نياز به 12 – 10 ساعت ناشتایی دارد.
- در مورد جمع آوری ادرار ۲ ساعته، ساعت ۸ صبح مثانه باید تخلیه گشته و ادرار دور ریخته شود و پس از آن تا ساعت ۱۰ ادرار در ظرف ادرار جمع آوری گردد.
- تولوئن (۵ میلی لیتر) به عنوان نگهدارنده بکار می رود. در غیر این صورت ادرار در یخچال نگهداری شود.
ملاحظات نمونه گیری:
- مصرف هرگونه داروي مؤثر بر نتايج آزمايش را بر روي برگه بيمار ثبت كنيد.
- سن و جنس بیمار را در برگه آزمایش یادداشت کنید.
- حجم ادرار ۲ ساعته را یادداشت کنید.
موارد عدم پذیرش نمونه:
- در مورد نمونه سرم و مایعات بدن: همولیز شدید مورد قبول نمی باشد.
- در مورد نمونه ادرار: نمونه ادرار حاوی اسید استیک، نیتریک اسید، سدیم کربنات و اسیدکلریک غلیظ
شرایط جابجایی و نگهداری نمونه:
- پایداری نمونه سرم و مایعات بدن بعد از سانتریفیوژ: در دمای محیط 1 هفته، در دمای یخچال 1 ماه و در دمای فریزر 1 ماه است.
- پایداری نمونه ادرار بعد از سانتریفیوژ: در دمای محیط 2 روز، در دمای یخچال 10 روز و در دمای فریزر 3 هفته است.
کاربردهای بالینی:
- به منظور پایش عملکرد پانکراس و تشخيص و پيگيري سير باليني پانكراتيت از سایر علل بیماری های حاد ناحیه شکمی بکار می رود.
روش اندازه گیری در آزمایشگاه:
- به برگه آزمایش مراجعه شود.
مقادیر مرجع:
- به برگه آزمایش مراجعه شود.
تفسیر:
- در پانکراتیت حاد، افزایش گذرا در فعالیت آمیلاز سرم در عرض ۲ تا ۱۲ ساعت بعد از شروع اتفاق می افتد و معمولا بعد از گذشت روز سوم یا چهارم به حالت عادی برمی گردد. ۴ تا ۶ برابر محدوده مرجع افزایش فعالیت آنزیم در ۱۲ تا ۷۲ ساعت ابتدایی معمول است. مقادیر افزایش فعالیت آنزیم سرم با شدت اختلال پانکراس مرتبط نیست. از آنجایی که چندین ارگان این آنزیم را تولید می کنند، بنابراین این آنزیم یک شاخص ویژه برای عملکرد پانکراس نمی باشد. افزایش میزان آنزیم ممکن است در تعدادی از فرآیندهای بیماری غیر پانکراتیک از جمله اوریون، انسداد مجرای بزاقی، حاملگی خارج رحمی، و انسداد و انفارکتوس روده دیده شود.
عوامل مداخله گر:
- داروهای ذیل می توانند در نتایج آزمایش تداخل ایجاد کنند.
- افزایش دهنده ها: اسيدآمينوساليسيليك، آسپرين، آزاتيوپرين، كورتيكواستروئيدها، دگزامتازون، اتيل الكل، گلوكوكورتيكوئيدها، مواد حاجب يد دار، ديورتيك هاي لوپ مانند فوروزمايد، متيل دوپا، ضد دردهاي مخدر، قرصهای ضد بارداری ، پردنيزون
- کاهش دهنده ها: محلول هاي دكستروز وريدي، ليپمي سرم، سيترات ها، اگزالات ها، گلوكز
توضیحات:
- در پانکراتیک حاد همراه با هیپرلیپیدمیا فعالیت آمیلاز سرم ممکن است به صورت کاذب نرمال باشد.
- با تهیه رقت سریالی از سرم و یا اولترا سانتریفیوژ می توان میزان واقعی آمیلاز را تعیین کرد.
- نتایج آمیلاز سرم ممکن است در بیماران با ماکروآمیلاز (مولکول آمیلاز با وزن مولکولی بالا) بالا باشد.
- اندازه بزرگ ماکروآمیلاز مانع از دفع آن در ادرار می شود. در نتیجه آمیلاز سرم به طور معمول بالا است. این آمیلاز بالا برای پانکراتیت تشخیصی نیست. با اندازه گیری لیپاز سرم و آمیلاز ادرار، می توان پی به حضور یا عدم حضور ماکروآمیلاز برد.