نام فارسی:
- آزمایش آلکالین فسفاتاز قلیایی
نام اختصاری:
- ALP
سایر نام ها:
- فسفاتاز قلیایی
- ارتو فسفریک استر منو هیدرولاز
- Alkaline Phosphatase
بخش انجام دهنده:
- بیوشیمی عمومی و تخصصی
نوع نمونه قابل اندازه گیری:
- سرم
حجم نمونه مورد نیاز:
- 0.5 میلی لیتر
شرایط نمونه گیری:
- بیمار باید ناشتا باشد.
ملاحظات نمونه گیری:
- هرگونه داروی مصرفی مؤثر بر نتایج آزمایش را روی برگه درخواست ذكر نمائید.
- محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی كنید.
- بیماران با اختلالات كبدی معمولاً زمان انعقاد طولانی تری دارند.
- سن وجنس بیمار را در برگه آزمایش بیمار یادداشت کنید.
موارد عدم پذیرش نمونه:
- همولیز شدید موجب رد نمونه می گردد.
شرایط جابجایی و نگهداری نمونه:
- بهتر است تست هرچه سریعتر انجام گیرد. در غیر این صورت نمونه باید در یخچال قرار داده شود.
- هنگام ذخیره سازی ، ALP به آهستگی افزایش می یابد، به طوریكه افزایش ۱۰- ۵ درصد در كمتر از ۴ ساعت در حرارت یخچال قابل انتظار است.
- در صورت عدم انجام آزمایش نمونه باید سریعاً فریز شود.
- پایداری بعد از سانتریفیوژ: در دمای محیط 1 هفته، در دمای یخچال 1 هفته و در دمای فریزر 2 ماه است.
کاربردهای بالینی:
- تشخیص بیماری های استخوانی ، عمدتاً آنهایی كه با فعالیت استئوبلاستی شناخته می شوند.
- تشخیص ضایعات كانونی كبدی كه باعث انسداد صفراوی می شوند مانند تومور و آبسه
- تكمیل اطلاعات بررسی كاركرد كبدی و آنزیم های گوارشی
- ارزیابی درمان با ویتامین D در بیماران مبتلا به ریكنز ناشی از كمبود ویتامینD .
روش اندازه گیری در آزمایشگاه:
- به برگه آزمایش مراجعه شود.
مقادیر مرجع:
- به برگه آزمایش مراجعه شود.
تفسیر:
- ALP در بعضی بافتها از جمله کبد، استخوان، روده و جفت یافت می شود. بنابراین این مارکر در تشخیص و پایش بیماریهای کبدی، استخوانی، گوارشی و پاراتیروئیدی بکار می رود.
- افزایش سطح: سیروز اولیه، انسداد صفراوی داخل یا خارج كبدی، تومور اولیه یا متاستاتیك كبد، بارداری طبیعی (سه ماهه سوم، ابتدای دوران پس از زایمان)، استخوان های طبیعی كودك در حال رشد، تومور متاستاز داده به استخوان، بهبود شكستگی، هیپرپاراتیروئیدی، بیماری پاژه ،آرتریت روماتوئید، ایسكمی یا انفاركتوس روده ای، انفاركتوس قلبی، ساركوییدوز
- کاهش سطح: هیپوفسفاتمی، سوءتغذیه، سندرم شیر قلیایی، كم خونی پرینشیوز، اسكوروی
عوامل مداخله گر:
- افزایش دهنده ها: خوردن غذا، آلبومینی كه از بافت جفت تهیه شده، و داروهایی از قبیل آلوپورینول، آنتی بیوتیك ها، آزاتیوپرین، كلشی سین، فلوریدها، ایندومتاسین، ایزونیازید ، متوتركسات، متیل دوپا، اسیدنیكوتینیك، فنوتیازین، پروبنسید، تتراسیكلین، وراپامیل، ضد بارداری خوراکی (OCP)، قنی توئین، ریفامپین، كلروپروپامید، باربیتوراتها
- کاهش دهنده ها: آرسینكالها، سیانیدها، فلوریدها، نیتروفوران توئین، اگزالاتها، نمك های روی.
توضیحات:
- گزارش ها دال برآنند كه ALP حساس ترین آزمایش نشان دهنده متاستاز تومور كبد می باشد. از این رو آنزیم های ALP برای افتراق بین بیماری های كبدی و استخوانی استفاده می شود.
- سطح ALP در بچه های كوچك بالا است، زیرا استخوان های آنان در حال رشد است. در افراد خاص با گروه خونی O و B ALP بالا می باشد.