نکات اولیه و ضروری
موکوس دهانه رحم (سرویکس) درست قبل از تخمک گذاری تحت تاثیر استروژن شدیدا افزایش یافته (حتی خود شخص متوجه آن می شود) سیال و شفاف شده و خاصیت کشسانی زیادی به خود می گیرد.
علل سرویکال مسئول کمتر از 5 درصد موارد نازایی بوده و از طریق آزمایش بعد از نزدیکی (Post coital test) مورد بررسی قرار می گیرد.
این آزمایش بر اساس اندازه‌گیری پارامترهایی در موکوس مثل حجم، خاصیت سرخسی شدن، قابلیت کش‌آمدن، ویسکوزیته و سلول‌های عفونی درجه‌بندی می‌شود و زنانی که در این درجه‌بندی، نمره بالای 10 به دست می‌آورند از لحاظ کیفیت و کمیت موکوس سرویکس در گروه نرمال قرار می‌گیرند. سپس تعداد و تحرک اسپرم و همینطور میزان اسیدیته (pH) در هر دو منبع واژینال و سرویکس (دهانه رحم) در زیر میکروسکوپ مشاهده می شود. در حالت نرمال pH واژن اسیدی و دهانه رحم خنثی یا قلیایی باشد و حداقل 10 اسپرم متحرک با درجه تحرک پیشرونده سریع و کند در میدان میکروسکوپی (با بزرگنمایی 400) باید مشاهده شود.
نتیجه نرمال PCT نقش تعیین کننده در انتخاب روش درمانی دارد و نشان دهنده آن است که:
- شوهر به اندازه کافی اسپرم طبیعی تولید می کند.
- به دنبال نزدیکی، اسپرم به طور صحیح در داخل واژن قرار گرفته است.
- غدد دهانه رحم طبیعی هستند.
- استروژن به میزان کافی قبل از تخمک گذاری تولید شده و در نتیجه تخمک گذاری طبیعی است.
- آنتی بادی ضد اسپرم در موکوس وجود ندارد. منفی شدن PCT یعنی عدم وجود اسپرم یا بی حرکت بودن تمام اسپرمها درموکوس می باشد.
مواردی که سبب غیر طبیعی شدن آزمایش می شوند عبارتند از:
- PCT در زمان مناسب انجام نشده است. برای مثال PCT خیلی زود یا خیلی دیر در سیکل انجام شده است. زمان اشتباه از شایعترین علل نتیجه غیر طبیعی بوده و لازم است که دوباره تکرار شود.
- تخمک گذاری در طی آن سیکل قاعدگی رخ نداده است. شاید دلیل آن فشار و استرس و تعیین غلط زمان انجام نزدیکی باشد.
- تعداد اسپرم خیلی کم بوده یا حرکت آن کم است.
- دهانه رحم غیرطبیعی می تواند سبب منفی شدن آزمایش گردد. برای مثال عفونت مزمن در دهانه رحم مانع تولید موکوس کافی می شود و در بعضی از زنان که دارای زخم در دهانه رحم می باشند، موکوس به اندازه کافی تولید نمی شود. هم چنین بیمارانی که سابقه جراحی دهانه رحم داشته اند، برای مثال مخروط برداری دهانه رحم (Conization) که طی این عمل جراحی، بافت دهانه رحم بصورت مخروط (Cone) برای تشخیص و درمان ضایعات دهانه رحم برداشته می شود، اغلب سبب این مشکل می شوند.
- وجود آنتی بادی علیه اسپرم در ترشحات دهانه رحم
- درمان با داروهایی همچون کلومیفن، Tamoxifen، پروژسترون، دانازول که همگی برای درمان ناباروری استفاده می شوند می توانند مانع تولید موکوس خوب شوند.
- کاهش قابلیت کش آمدن موکوس می تواند ناشی از كاهش سطح استروژن سرم (نامناسب بودن وضعیت تخمك) می باشد.
راهنمایی های لازم
آزمایش باید طی زمان تخمک گذاری صورت گیرد. این زمان را از چند طریق می توان محاسبه کرد: زمان اوولاسیون یا تخمک گذاری معمولا حدود روزهای 15-13 از شروع عادت ماهیانه می باشد. در این ایام ترشحات آبکی و فراوان بوده و دمای بدن مقداری بالاتر می رود. در صورت نیاز با اندازه گیری هورمون LH می توان با دقت بیشتری زمان اوولاسیون را بدست آورد . همچنین راهنمایی پزشک معالج و دستورات ایشان بایستی مدنظر قرار گیرد.
2 الی 5 روز قبل از آزمایش از تماس جنسی پرهیز گردد.
در زمان مناسب عمل نزدیکی صورت می گیرد. برای این کار ازهیچ گونه پماد یا مایع لزج کننده استفاده نکرده و از گرفتن دوش و حمام رفتن خودداری نمایید.
در حالی که به پشت خوابیده اید، مدتی استراحت کرده و بعد از 8-2 ساعت برای نمونه گیری به آزمایشگاه مراجعه نمایید.
بعد از نزدیکی ادرار نکنید و کاملأ در حالت استراحت قرار داشته باشید.